BAĞLAMANIN BÖLÜMLERİ

Tekne (Gövde)

Tekne çeşitli genişlik, derinlik ve boy gibi  unsurları olan  çeşitli  formlarda tasarlanarak üretilen bağlamanın en önemli bölümlerinden biridir.

Kafes

Teknenin altında  1 adet  ya da altında ve üstünde 1’er tane olmak üzere 2 adet ses kafesi bulunmaktadır.  Tabi hiç ses kafesi olmayan bağlamalar da vardır. Kafeslerin görevi tekne içindeki sesin dış ortama yayılırken volüm ayarını yapmaktır. Bazı bağlamalarda sabit kafesler varken  bazılarında ise üzerinde hareket etme kabiliyetine sahip kapakların olduğu kafesler kullanılmaktadır. Bu da icracıya çıkan sese müdahale etme olanağı sağlamaktadır.

Göğüs (Kapak)

Teknenin üzerini örten  ve tezeneyle tellere vurulan bölümdür. Kapak bağlamada akustik işlevi üstlenen en önemli kısımlardan biridir. Ses tahtası olarak da bilinmektedir.

Üst Eşik (Baş Eşik)

Tellerin sap üzerinde eşit aralıklarla ve belirli bir yükseklikte durmasını sağlayan, burguluk ile sap arasındaki sınır çizgisine konumlandırılmış olan parçaya  da “üst eşik” denilmektedir. Bir diğer adı da baş eşiktir.

Köprü (Orta Eşik)

Teknenin alt kısmına yakın olarak teller ile kapak arasına sıkıştırılan, kapak  üzerinde yer alan üstüne tellerin oturtulduğu  ve tellerin eşit mesafelerde  ve belirli bir yükseklikte durmasını sağlayan  sert ağaçlardan yapılan parçaya orta eşik yani köprü adı verilir. “Köprü” adı verilmesinin nedeni ise sesin tekneye  aktarılmasında  köprü görevi üstlenmesidir.

Dip Eşik (Alt Eşik)

“Eşik”, adını kapı giriş ve çıkışlarındaki  boşluklara konulan alçak basamaktan almaktadır. Tellerin içinden geçirilerek tekneye sabitlenmesini sağlayan parçaya da kapağın alt kısmında olması sebebiyle “alt eşik” adı verilir.  Ayrıca  takoz ve tarak isimleriyle de bilinmektedir.

Sap

Tekneye çeşitli yöntemlerle tutturulmuş olan , üzerinde tel boyuna göre hesaplanmış  perdeleri taşıyan kısımdır. Sap üzerindeki her perde farklı bir ses verir. Bağlama sap üzerinde parmaklar gezdirilerek nota yerlerine baskı uygulanarak çalınır.

Perde

Sap üzerine  misinaların belirli aralıklarla bağlanarak yapılan nota yerleridir. Bağlamanın çeşidine ve sapın uzunluğuna göre perde sayıları değişkenlik göstermektedir.

Kırma (Burguluk)

Sapta burguların yer aldığı kısma “kırma” adı verilir. Kırma saptan geriye doğru bir eğimli bir duruş sergileyecek şekilde tasarlanmıştır.  Bunun  sebebi ise tellerin üst eşiğe oturmasını sağlayarak tellerin eşik üzerindeki hareketini kısıtlamaktır.

Burgu(Kulak)

Bir ucu alt eşiğe tutturulmuş olan teller diğer ucu T şeklindeki “ burgu” denilen parçaların üzerine kendi çevresinde döndürülmek suretiyle sarılarak kırma üzerinde bulunan yuvalara takılmaktadır.

Bağlamaların akordu burguların bükülerek sıkılması ya da  gevşetilmesiyle tellerde istenilen gerginlik sağlanarak yapılmaktadır.

Klavye

 Bağlamalarda sapın ön yüzüne farklı bir ağaçlar eklenerek yapılan, bağlamaya görsel estetik katan parçaya “klavye” denilmektedir. Çoğunlukla  klavye yapımında abanoz ya da venge  gibi ağaçlar kullanılmaktadır. Yapım aşaması yoğun emek isteyen bir uygulamadır.

Tezene (Mızrap)

Geçmişte  kiraz ağacı kabuğundan yapılmış olan günümüzde ise plastikten imal edilen çeşitli sertlik derecelerinde üretilen  bağlama çalma aracıdır.